Ustawa o zmianie ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania – projekt nowelizacji

Projekt Ustawy o zmianie ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania powstał we współpracy stowarzyszenia Kongres Świeckości ze stowarzyszeniem SOISH.

Ustawa

z dnia ….

o zmianie ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania

Art. 1. W ustawie z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (Dz.U. z 2017 r. poz. 1153) wprowadza się następujące zmiany:

1) w art. 10 dodaje się ust. 3 i 4 w brzmieniu:

„3.

  1. Duchowni i organy kościołów i innych związków wyznaniowych, ustanowieni według przepisów prawa wewnętrznego kościoła lub innego związku wyznaniowego, nie ingerują w sprawy związane z wykonywaniem władzy publicznej, w tym władzy wykonawczej, ustawodawczej i sądowniczej.
  2. Przepis powyższy nie narusza konstytucyjnych praw i wolności człowieka i obywatela.

4.

  1. Kościoły i inne związki wyznaniowe w swojej działalności przestrzegają prawa powszechnie obowiązującego.
  2. Przepis powyższy nie narusza art. 25 ust. 3 Konstytucji RP.
  3. W przypadku konfliktu norm prawa wewnętrznego i prawa powszechnie obowiązującego rozstrzyga sąd okręgowy właściwy miejscowo dla siedziby osoby prawnej kościoła lub innego związku wyznaniowego.”

2) w art. 12:

a) po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:

„Osoba duchowna lub zakonna nie może pełnić funkcji związanych z wykonywaniem władzy wykonawczej, ustawodawczej i sądowniczej oraz być zatrudniona w jednostce organizacyjnej obsługującej organy władzy publicznej.”

b) ust. 3 otrzymuje brzmienie:

„1)Uprawnienia i obowiązki osób duchownych w myśl prawa państwowego są takie same jak wszystkich osób przebywających na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej i określają je odrębne ustawy.”

3) w art. 19 w ust. 2: w zdaniu wstępnym do wyliczenia skreśla się wyrazy „w szczególności”.

4) w art. 36a dodaje się ust. 3 w brzmieniu:

„Do postępowania administracyjnego zakończonego decyzją ministra właściwego do spraw wyznań religijnych o wpisie kościoła lub innego związku wyznaniowego do Rejestru nie stosuje się przepisów rozdziału XIV dział IV Kodeksu postępowania administracyjnego.

Uzasadnienie

  1. Potrzeba i cel projektowanej zmiany

Celem ustawy jest doprecyzowanie obecnych regulacji określających wzajemny stosunek systemu prawa powszechnie obowiązującego i prawa obowiązującego w ramach funkcjonowania poszczególnych kościołów i związków wyznaniowych.

  • Aktualny stan prawny

Zgodnie z art.  25 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej stosunki między państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi są kształtowane na zasadach poszanowania ich autonomii oraz wzajemnej niezależności każdego w swoim zakresie, jak również współdziałania dla dobra człowieka i dobra wspólnego. Rozwinięciem wskazanej zasady autonomii jest art.  8 ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, zgodnie z którym kościoły i inne związki wyznaniowe w Polsce działają w konstytucyjnych ramach ustrojowych Rzeczypospolitej Polskiej, a ich sytuację prawną i majątkową regulują przepisy rangi ustawowej.

W art. 3 ust. 2 ustawa przesądza, że korzystanie z wolności sumienia i wyznania nie może prowadzić do uchylania się od wykonywania obowiązków publicznych nałożonych przez ustawy. Natomiast w art.  11 wskazano, że kościoły i inne związki wyznaniowe są niezależne od państwa przy wykonywaniu swoich funkcji religijnych. Wskazane przepisy łącznie należy rozumieć jako przyznające kościołom i związkom wyznaniowym prawo do rozstrzygania swoich spraw wewnętrznych oraz nakaz stosowania się do polskiego porządku prawnego jako takiego. Państwo gwarantuje (art. 9 ust. 2 pkt 2) swobodę wypełniania przez kościoły i inne związki wyznaniowe funkcji religijnych, zastrzegając jednak (art. 3 ust. 1), że uzewnętrznianie indywidualnie lub zbiorowo swojej religii lub przekonań może podlegać jedynie ograniczeniom ustawowym koniecznym do ochrony bezpieczeństwa publicznego, porządku, zdrowia lub moralności publicznej albo podstawowych praw i wolności innych osób.

  • Opis projektowanych zmian

Przedkładany projekt ustawy ma na celu doprecyzowanie obecnych regulacji i wyraźne określenie granic wzajemnej autonomii państwa i kościołów (związków wyznaniowych). Niedopuszczalna jest bowiem zarówno ingerencja państwa w sprawy religijne czy wewnętrzną organizację instytucji kościelnych, jak również unikanie przez osoby duchowne realizacji obowiązków publicznych, czy też unikania odpowiedzialności prawnej za swoje czyny. W tym celu proponuje się dokonanie zmian w ustawie z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania.

Projektowane zmiany mają za zadanie jasno wskazać, że kościoły lub inne związki wyznaniowe czy to przez osoby duchowne, czy przez swoje organy nie może ingerować w wykonywanie władzy publicznej. Ingerencje tą należy rozumieć jako nieuprawnione wpływanie na bieg spraw publicznych, w tym wpływanie na podejmowanie decyzji w sprawach indywidulanych, oddziaływanie na proces legislacyjny poza przyjętym prawnie sposobem, tj. konsultacje czy umowy bilateralne oraz wnioski do Trybunału Konstytucyjnego.

Projektodawca jasno określa zasadę imcopatibilitas dotycząca osób duchownych, tak aby nie opierać się w tej materii tylko na przepisach prawa wewnętrznego kościołów. Projekt jasno wskazuje, ze wszystkie proponowane regulacje nie naruszają konstytucyjnych praw i wolności należnych osobom duchownym jako mieszkańcom i obywatelom.

Projekt jasno podkreśla, że w swojej działalności kościoły i inne związki wyznaniowe powinny kierować się prawem powszechnie obowiązującym. Dotyczy to oczywiście działalności, która nie ma charakteru stricte religijnej i nie dotyczy spraw wewnętrznych chronionych konstytucyjną zasadą autonomii. Projekt wskazuje ponadto sąd właściwy to rozstrzygania w przypadku kolizji norm prawnych z obu porządków. Dodatkowo projekt wyłącza możliwość zgłaszanie sprzeciwu przez prokuratora w trybie przepisów kpa do decyzji o wpisie do Rejestru kościołów i innych związków wyznaniowych, dając tym samym pierwszeństwo przepisom ustawy i gwarancje, że sprawę rozstrzygnie niezawisły sąd a nie organy władzy państwowej, które maja charakter polityczny.

  • Tryb uchwalenia

Uchwalenie ustawy nie wymaga zastosowania trybu, o którym mowa w art. 25 ust 5 Konstytucji RP.

  • Zgodność z prawem Unii Europejskiej

Ustawa nie dotyczy obszarów regulowanych przez Traktaty i nie wymaga notyfikacji.

  • Koszty dla budżetu państwa

Ustawa nie spowoduje obciążenia budżetu państwa.

Możesz również polubić…